Tamir izniniz var mı?

Değerli okurlar,

Günlük hayatta kullandığımız teknolojik ürünler her geçen gün daha karmaşıklaşıyor ve tamiri daha zor hale geliyor. Öyle ki bir çok ürün için tamir aslında parçaların yenisiyle değiştirilmesi anlamına geliyor. Bazı durumlarda da tamirat mümkün olsa bile yasal ve yazılımlara özgü sınırlamalar buna engel olabiliyor. Cep telefonunun pilini değiştirmek bile ürünün garanti dışı kalmasına neden olabiliyor.

Ancak cep telefonu gibi ürünler için göz ardı edilebilecek bu durum iş makineleri, otomobiller gibi pahalı ürünler söz konusu olduğunda garanti o kadar kolay gözden çıkarılamıyor. Örneğin Tesla sattığı otomobillerin yazılımlarını izliyor ve sahibi araca herhangi bir müdahale yaptığında otomobil garanti dışı kalabiliyor veya bazı özellikleri kullanıma kapatabiliyor.

Hatta kimi firmalar satın aldığımız bir ürünü tamir ettiğiniz için dava bile açabiliyor. O zaman akla şu soru geliyor: Satın aldığım ürünün gerçek sahibi ben miyim? Bu durum satın aldıkları bir ürünü tamir etmek isteyen amatörleri ve bağımsız çalışan tamircileri bir hayli rahatsız ediyor ve tamir hakkı için yasal düzenleme yapılması yönünde hükümetlere çağrı yapılıyor. Firmaların tamirat izni vermesi de sorunu çözmeye yetmiyor, üreticilerin bağımsız tamirhanelere yedek parça satmasını da sağlamak gerekiyor. Aksi takdirde yedek parça bulmak zor olacağı için kullanıcılar yine üreticiye mahkum olacak. ABD’de bu kapsamda önerilen bir yasa tasarısı gelecek yıldan itibaren tamir etmesi zor ürünlerin satışının yasaklanmasını öneriyor. Benzer yasaların çıkarılması hem ekonomik açıdan hem de kullanılmayan teknolojik aletlerin çevreye verdiği zarar açısından değerlendirildiğinde ülkemiz için de faydalı olacaktır.

Arkadaşlar konumuzla fazla alakalı değil ama garantiler ile ilgili şuna da değinmek istiyorum; Bir akıllı telefonu ele alalım, bu akıllı telefonun ülkemizde bir distribütörü yani üretici firmanın resmi dağıtıcısı varsa bu cihaz için sunulan servis hizmeti, satış ve dağıtım maliyetleri ve pazarlama gibi maliyetlerİ bu distribütör üstleniyor. Marka gerektiğinde cihazı sıfırıyla değiştirme garantisini de sunmaktadır. Aynı akıllı telefon yurt dışından ithalat yoluyla ülkemize getirilip ve distribütörden bağımsız olarak satılabilmektedir. Buna nasıl izin veriliyor diye soracak olursanız, serbest piyasa ekonomisinde buna engel bir kanun olmadığını belirtelim.

Distribütörün aksine minimum maliyetle cihazı satışa sunan ithalatçı firmanın giderleri daha düşük olduğundan daha uygun fiyata satış yapabilmektedir. Bu cihazlar da garanti kapsamındadır ancak bu garantiden marka değil ithalatçı firma sorumludur. İthalatçı garantili bir cihaz satın aldınız ve sorunla karşılaştınız, bu durumda muhatabınız ithalatçı firma olacaktır. Birçok markanın yetkili servisinde ithalatçı garantili cihazlar için hizmet verilmemektedir. Distribütörlerin sattıkları cihazların seri numaraları marka tarafında kayıtlı olduğundan üretim hatası vb. bir durumda garanti kapsamında servis sunulmaktadır. İthalatçı garantili ürünlerde sunulan garantinin kısıtlı olduğu ise bilinen bir gerçek.