DHCP Nedir?

Ağ cihazlarınızda ip verme veya port açıp kapatma gibi ayarlamalar yaparken sıklıkla görmüş olduğunuz DHCP, bilgisayarlara IP adresi ve subnet maskesi başta olmak üzere TCP/IP parametrelerini otomatik olarak dağıtan bir protokoldür. DHCP kullanımı şu şekilde gerçekleştirilir: Bir makine DHCP sunucu olarak kurulur. Detaylı olarak DHCP nedir? konusunu işleyeceğiz…

DHCP Nedir?

DHCP Nedir? DHCP sunucuda diğer bilgisayarlara dağıtılacak adresler için bir adres aralığı ve bir subnet maskesi tanımlanır. IP adresi ve subnet maskesi dışında dağıtılabilecek parametreler de (default gateway, DNS ve WINS sunucu adresleri gibi) tanımlanabilir.

DHCP istemci olarak belirlenmiş bilgisayarlar DHCP sunuculara başvurduklarında adres havuzlarından uygun bir adres seçilerek subnet maskesi ile birlikte istemciye gönderilir. Bu sırada seçimlik bilgiler (default gateway adresi, WINS sunucu ve DNS sunucu adresleri gibi) de istemciye gönderilebilir.

Eğer istemci bilgisayar bu adres önerisini kabul ederse önerilen adres istemciye belli bir süre için verilir. Eğer IP adres havuzunda verilebilecek bir adres kalmamışsa ve istemci başka bir DHCP sunucudan da adres alamıyorsa TCP/IP iletişimine geçilemez.

DHCP sunucudan adres kiralama işlemi birinci aşama;

• İlk olarak istemci, ‘Benim IP adresi, subnet maskesi vb. bilgileri içeren TCP/IP kurulumuna (konfigürasyon) ihtiyacım var. Eğer ortamda bir DHCP sunucu varsa bana TCP/IP kurulum parametreleri göndersin’ anlamında bir mesajı broadcast olarak yayınlar. Bunun sebebi, hem kendisinin IP adresi olmaması, hem de DHCP sunucunun adresini bilmiyor olmasıdır. Bu mesaja DHCP DISCOVER (DHCP KEŞİF) mesajı denir. Mesajda çıkış IP adresi olarak 0.0.0.0, hedef IP adresi olarak da 255.255.255.255 adresi bulunur. Çıkış MAC adresi olarak istemci kendi MAC adresini yazar. Hedef MAC adresini bilmediği için buraya da FFFFFFFFFFFF adresini yazar (FFFFFFFFFFF:MAC düzeyinde broadcast adresidir).

İkinci aşama;

• DHCP DISCOVER mesajını alan DHCP sunucu ya da sunucular kendi adres havuzlarını kontrol eder ve uygun bir adres bulurlarsa bu adresi bir öneri olarak istemciye gönderir. İstemcinin hazırda bir IP adresi bulunmadığı için bu mesaj da broadcast olarak yayınlanır. Bu mesaja DHCP OFFER (DHCP ÖNERİ) mesajı denir. Mesajda çıkış IP adresi olarak DHCP sunucunun IP adresi, hedef IP adresi olarak 255.255.255.255 bulunur. Çıkış MAC adresi olarak DHCP sunucunun MAC adresi, hedef MAC adresi olarak da istemcinin MAC adresi yer alır. Bu standart adreslerin yanı sıra bir de sunucu tanımlayıcı (identifier) bilgisi bulunur. Bu da sunucunun IP adresine eşittir. DHCP OFFER mesajında, önerilen IP adres bilgisinin yanı sıra adres kiralama süresi de bulunur.

Üçüncü aşama;

• İstemci kendisine ilk ulaşan DHCP OFFER mesajını kabul eder ve bu adresi almak istediğini göstermek için, yine broadcast olarak DHCP REQUEST (DHCP İSTEK) mesajı yayınlar. Bu mesajın içinde adres önerisini kabul ettiği DHCP sunucunun bilgisi de bulunmaktadır (sunucu tanımlayıcı). Eğer ortamda bir DHCP sunucu yoksa ne olur? DHCP OFFER mesajı yayınlanmayacaktır. Bu durumda istemci IP önerisi için 1 saniye bekler. Bir saniye içinde öneri gelmezse DHCP DISCOVER mesajını üç kez tekrarlar (9, 13 ve 16. Saniyeler artı 0 ile 1000 milisaniye arasındaki rastgele bir süre sonunda). Eğer toplam dört mesaj sonrasında da bir öneri alamazsa denemeden vazgeçmez. Her beş dakikada bir mesajını tekrarlar.

Dördüncü aşama;

• Son olarak adres önerisi kabul edilen DHCP sunucu, işlem tamam anlamında bir onay mesajı gönderir. Bu mesaja da DHCP ACK (DHCP ONAY) mesajı diyoruz. İstemci ancak DHCP ACK mesajını alınca TCP/IP haberleşmesini kullanabilir.

DHCP sunucudan kullanıcıya üç adet parametre gönderilir;

• Default Gateway adresi (Router)
• WINS sunucu adresi (NetBIOS Name Servise)
• DNS sunucu adresi (Domain Name Server)

DHCP ile IP adres alımı broadcast mesajlara dayandığı için, ağımızı oluşturan her bölüme bir DHCP sunucu kurmak gerekmektedir. Bölümlerin birine kuracağımız DHCP sunucu ile diğer bölümlere de hizmet vermek mümkündür. DHCP sunucular büyük alanlara kurulu olan üniversitelerde, çeşitli devlet kuruluşlarında, okullarda kurulmaktadır.