Sosyal Medya devi’nin Algoritma Sistemi!

Merhaba arkadaşlar,

Algoritmalar problemlerin çözümünde kullanılan, belirlenen bir amaca ulaşmak için tasarlanan yollardır denebilir. Matematikte ve bilgisayar teknolojilerinde algoritmalar sıklıkla kullanılır. Başlangıcı ve sonu olan tanımlar içerirler. Programlama dillerinin temeli algoritmaya dayanır. Sosyal medya devi Facebook ve bu platformdaki verileri kullanan şirketler özel olarak geliştirdikleri algoritma sistemleri kullanıyor. 2013’te açıklanan bir araştırmaya göre, algoritma kullanan sistemler bir kişinin karakterini sadece Facebook’ta beğendiği şeylerden yola çıkıp doğru olarak tahmin edebiliyor. Bu tip algoritmalar sayesinde, sizi Facebook’taki 9 beğeninize bakarak bir iş arkadaşınız kadar ,listenizdeki bir arkadaşınıza ve 65 beğeninize bakarak bir akrabanız kadar, 225 beğeninize bakarak ebeveynleriniz kadar tanımak mümkün oluyor. Sadece bir tıkla beğendiğiniz birkaç şeye dayanarak yaşınızı, cinsiyetinizi, kültür seviyenizi, siyasi hatta dini görüşlerinizi,ilişki durumunuzu ve başka bazı özelliklerinizi tahmin etmek mümkün.

Kısacası algoritmalar sizden aldıkları verileri işleyerek sizi heyecanlandırıp harekete geçirecek şeyleri bilebilir ve ürettikleri bilgileri size reklam veya tanıtım halinde sunabilir. Bu duruma iyi tarafından bakan araştırmacılar algoritmaların bizi analiz etmesini ve psikolojik profilimizi çıkarmasını  karşı tarafın bizden faydalanması olarak değil, tam tersine bize özel,ayrıcalıklı bireyler olarak davranmalarının mümkün hale gelmesi şeklinde  ele alıyor. Veri analizi, algoritmalar ve Facebook’un yeni yüz tanıma sistemi bir araya geldiğinde hakkımızda hayli detaylı bilgi üretilebilir. Çünkü Facebook geliştirdiği bu son sistem sayesinde, Facebook’a dünyanın neresinden olursa olsun yüklenen bir fotoğraftan sizi hemen tanıyabiliyor. Yani arkadaşlar arasında eğlence olarak başlayan sosyal medya platformları yapay zekaya uzanacak teknolojilere yön verebilir seviyeye geldi.

Sosyal Medya ve Facebook Örneği

Kuşkusuz internet tabanlı sosyal medyanın tarihsel sürecindeki en önemli geliştirmelerden biri Facebook.  2 milyar üye sayısı ve 460 milyar dolar piyasa değeri, Facebook’un neden bu kadar üstünde durulduğuna ve önemli görüldüğüne dair bir fikir verir sanırız. Facebook borsaya açıldığında 16 milyar dolar ile ABD tarihindeki en büyük üçüncü halka arz olayı olmuştu. Facebook şu anda 73,5 milyar dolar marka değeri ile dünyanın en değerli dördüncü markası. Bu platforma her gün 500.000 yeni kullanıcı katılıyor, bu da saniyede altı yeni profil anlamına geliyor.

Facebook, kullanıcıların kendileriyle ilgili bilgileri tamamen gönüllü olarak paylaştığı sosyal medya sayfalarını tek platformda toplayan en büyük veri tabanı. Facebook’un Kovan (Hive) adı verilen veri depo alanının kapasitesi 300 petabayt. Bu kadar çok dijital veriyi saklamak ve devamlı erişilebilir halde olmasını sağlamak muazzam bir altyapı ve finansman gerektirir. Facebook sonuçta halka arz edilmiş, hisse senetleri borsada işlem gören bir şirket. Her şirket gibi Facebook’un da hedefi kar elde etmek. Bu ölçekte bir sosyal ağ ancak reklam gelirleri sayesinde işletme maliyetlerini karşılayıp üzerine kar elde edebilir.

Facebook 2017’nin son üç ayında dijital reklam gelirinin yaklaşık 8 milyar dolar olduğunu bildirdi. Reklam için bu kadar tercih edilmesinin sebebi ise reklam verenlerin Facebook kullanıcıların kişisel verilerini kullanabilmesi. Yani ulaştıkları detaylı veriler sayesinde reklamlarını hedef kitlelerine ulaştırmalarının kolay olması. Şu anda, insanların sosyal medyada harcadığı toplam sürenin genel ortalaması yemek yemek, sosyalleşmek ve başka günlük aktiveler için harcadıkları zamanda fazla. Televizyon ve radyo gibi medya organlarına harcanan vakte yakın bir vakti sosyal medyada harcar hale geldik. Bir kullanıcının Facebook’ta günde ortalama 35 dakika geçirdiği tahmin ediliyor. İşte bu noktada sosyal medya reklamlarının değeri ortaya çıkıyor. Üstelik maliyetleri televizyon reklamları kadar yüksek değil.

Çok küçük bir reklam bütçesiyle, üstelik de reklamı yapılan mal veya hizmeti satın alma potansiyeli  en yüksek  hedef kitleye ulaşmak mümkün oluyor. 2018’de sosyal medya reklam hacminin dünya çapında 50  milyar doları geçeceği tahmin ediliyor. Bu gelirden en büyük payı alacak platformlardan biri Facebook olacak. Kullanıcılar Facebook’ta dolaşırken kullanıcıların kişisel bilgilerine göz atan algoritmaların, kullanıcıların ilgisini çekecek reklamlar göstermesi masum karşılanabilir, çünkü Facebook zaten verdiği hizmeti bu sayede finanse ediyor. Ancak geçen mart ayında patlak veren bir Facebook skandalı, erişilen kullanıcı bilgilerinin ve algoritmaların bir kullanıcıya sadece onun ilgisini çekeceği düşünülen reklamlar göstermekten çok farklı amaçlarla da kullanabildiğini gösterdi. Artık kullanıcılar Facebook’u kullanırken biraz daha temkinli olabilir.

Facebook’un Ekonomik Yönü

Dünyada yaklaşık 3,8 milyar internet ve 2 milyar Facebook kullanıcısı var. İnternet kullanıcılarının yarısından fazlası her ay Facebook hesabına göz atıyor. Ayrıca 800 milyon kullanıcısı olan Instagram’ı ve 1,3 milyar kullanıcısı olan WhatsApp’ı da Facebook kontrol ediyor. Facebook 2017’de 40 milyar dolar gelir elde etti.Piyasa değeri, Mart ayındaki skandal ile gerçekleşen büyük hisse senedi satışları sonrasında bile 460 milyar dolar civarında. En son kazanç beyanlarına göre toplam borcu yaklaşık 10 milyar dolar,ancak varlıkları da yaklaşık 84 milyar dolar. Bu ekonomik veriler, tüm reklam gelirlerini kaybetse bile Facebook’un faaliyetlerini sürdürebileceği şeklinde yorumlanıyor.

Facebook’un sözünü ettiği skandala ilişkin en büyük ticari kaygısı, en değerli kullanıcıları olan Batılı kullanıcılarını kaybetmek. Son üç aylık verilere göre kullanıcı başına küresel ortalama gelir yaklaşık 6 dolar, ancak Kuzey Amerika’daki kullanıcılar için bu rakam 27 dolar. Facebook’a yeni katılan kullanıcıların çoğunluğu gelişmekte olan yani  Facebook’un daha az gelir elde ettiği ülkelerden. Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika dışında kullanıcı başına ortalama gelir, son üç aylık verilere göre yalnızca 2 dolar. Cambridge Analytica olayının reklam gelirlerine finansal etkilerini görmemiz biraz zaman alacak. Facebook kamuya açık tüm şirketler gibi kazançlarını üç ayda bir bildiriyor. 2018 yılı ilk çeyreğine ilişkin rakamlar, kullanıcı sayısının artmasına rağmen gelirlerde hafif bir düşüş olduğu yönünde…